SAMSUN KENTİ BÖLGESEL KENT VE KÜRESEL KENT VİZYONUNA NASIL ULAŞIR?

12 Ekim 2015 Pazartesi 12:37

Samsun kenti bölgesel kent ve küresel kent vizyonuna nasıl ulaşır..

Uluslararası sistem hızlı bir deÄŸiÅŸim süreci geçirmektedir. Sürekli deÄŸiÅŸiklik, bütün bir dünya için geçerlidir.

Dünyayı bir sistem olarak kabul ettiÄŸimizde, bu sistemin kendisinde veya herhangi bir alt sistemde meydana gelen bir deÄŸiÅŸiklik, giderek diÄŸer alt sistemleri de etkilemekte ve onları da deÄŸiÅŸmeye zorlamaktadır. Dünyanın herhangi bir yerinde ortaya çıkan teknolojik bir yenilik, kısa sürede çok uzaktaki bir ülkenin herhangi bir iÅŸletmesinin teknolojisini verimsiz kılmaktadır. Aynı ÅŸekilde dünyanın çeÅŸitli yerlerindeki siyasal bir geliÅŸme, yeni ekonomik birlik veya askeri bir harekat, giderek bir baÅŸka ülkenin ekonomisini ve kentleri de krize sokabilmektedir.

Kentler geniÅŸ çaplı olarak bilimsel ve teknolojik geliÅŸmelerden etkilenmekte; küresel ekonomik güçlerinin yoÄŸunlaÅŸtığı, üretimin küreselleÅŸtiÄŸi, zenginlik yaratıcı etmenlerin çeÅŸitliliÄŸinin arttığı ve bilginin paylaşımında uzmanlaÅŸmanın saÄŸlandığı yerler olarak göze çarpmaktadır. Kentlerinin önemi endüstriyel üretimden bilgi toplumuna dayalı geliÅŸme sürecine doÄŸru daha belirgin olarak ortaya çıkmaktadır. Bazı kentlerin, bölgelerin, küreselleÅŸme ile birlikte önemleri artarken, bazıları kayba uÄŸruyor. Kentler arasında da bazıları stratejik önem kazanıyor. YaÅŸadığımız küresel dünyada sermaye belli bazı kentlerde “dünya kentleri” veya “küresel kentler” adı verilen alanlarda yoÄŸunlaÅŸmaktadır. Bunlar, küreselleÅŸen ekonomiye yön veren çokuluslu devlerin ana ve tali karargahları oluyorlar. Birinci dereceden kararlar birincil dünya kentlerinde, ikincil kararlar ise ikinci dereceden dünya kentlerinde veriliyor. Tokyo, Londra, New York, dünyanın üç ana küresel kentidir. Çokuluslu ÅŸirketler, stratejik kararlarını buralardaki merkezlerden veriyorlar. Paris, Frankfurt, Sao Paolo, Milano, Seul gibi kentler, ikincil dünya kentleri olarak ön plana çıkmaktadır.

Bu süreç dünya ekonomisinin yeniden yapılanmasında önemli bir rol oynamaktadır. Gerçekten de son on yılda Samsun kentimiz küresel süreç tarafından etkilenmektedir. Samsun’un coÄŸrafi, tarihsel, kültürel zenginliÄŸi, dinamizmi, stratejik konumu kenti içsel ve dışsal etmenlerle giderek artan bir trend içinde önce bölgesel kent daha sonraki aÅŸamada ise küresel kent olmaya doÄŸru dönüÅŸüme zorlayan bir süreç devam etmektedir.

Genel küresel kentler hiyerarÅŸisinden bakıldığında Samsun kentimizin Sassen’in “stratejik kentler” konumuna olmadığı görülmektedir. Samsun kentimiz bu seviyeye ulaÅŸmak için küresel ekonomiye uyum saÄŸlama ve bulunduÄŸu bölgenin bir üst merkezi olma iÅŸlevini sürdürmelidir. Ne yazık ki bu vizyon ve misyon,Samsununun taşıdığı her türlü potansiyele baÄŸlı olarak hiç kimse tarafından paylaşılmak istenmemektedir.

Samsun kentimizdeki resmi ve sivil alandaki koordinasyon ve iÅŸbirliÄŸi eksikliÄŸi, kentle ile ilgili birçok önemli kararlarda etkinlik sorununu ortaya çıkarmaktadır.

Samsunun kentinin ihtiyaç ve gerçeklere yakın bir yapı saÄŸlanırsa Ankara’nın Samsuna yönelik kalkınma projeleri sonuçlarına hızla ulaşılması saÄŸlanır. Samsun kentinde, Milletvekilleri, Belediye BaÅŸkanları, Valilik ile BüyükÅŸehir Belediyesi, Ticaret ve Sanayi Odaları ve diÄŸer merkezi ve yerinden yönetim kurum ve kuruluÅŸlarının arasında yetki kargaÅŸası olmamalıdır.

Samsun kentindeki yeni bir yönetsel iÅŸbirliÄŸi modeli ortaya konulursa bu tür bir küresel senaryoya baÄŸlı olarak, dünyanın sayılı uluslararası ve bölgesel finans ve hizmet merkezleri arasında yer alabilmesinin, milyarlarca dolarlık bir misyona ulaÅŸması saÄŸlanabilir.

Bu nedenle, Samsun konusunda karar verme noktasında olan her kurumun içinde yer alacağı, ancak uzman profesyoneller tarafından yönetilecek bir müstakil kurumun acilen oluÅŸturulması tartışmasız bir gerçek olarak ortaya çıkmaktadır. Bu kurum,“Samsun Üst Kurulu” mu olmalıdır yoksa Londra’nın bugün dünyanın en önemli uluslararası finans ve hizmet merkezi haline gelmesini saÄŸlayan“City of Cooperation” ÅŸeklinde bir yapılanma mı örnek alınmalıdır? Türkiye'nin, Karadeniz bölgemizin ve Samsun kentimizin vakit geçirmeden karar verip harekete geçmesi gerekmektedir. Merkezi hükümet, Karadeniz bölgesindeki illerimizdeki kalkınmayı saÄŸlayacak sorumlu bir devlet bakanlığı ve müsteÅŸarlığı oluÅŸturarak Karadeniz bölgesi illeri için alınması gereken kararların çabuklaÅŸmasını saÄŸlayabilir. Ancak, Samsun kentimizin bu misyonu üstlenebilecek seviyeye gelmesi için yeni organizasyon yapılarının ve kurumların oluÅŸturulması gerekmesine karşın, merkezi hükümet dahil, her türlü otoritenin bu duruma kayıtsız kalması ve çok geç harekete geçmeleri, bir kere daha telâfisi mümkün olmayan olanakların Türkiye, Karadeniz Bölgesi ve Samsunumuz açısından kaybedilmesi anlamına gelmektedir.

XXI. yüzyılın en belirgin vasfı “küresel vizyon”dur ve Samsun, bu vizyona kentsel doÄŸasıyla en uygun düÅŸen kent konumundadır. Küresel vizyon, sadece sermaye hareketleri, çok uluslu ÅŸirket ve tüketim alışkanlıklarında yaÅŸanan hızlı deÄŸiÅŸim ve çeÅŸitlilik deÄŸildir. Bunlardan daha önemli olanı, yerleÅŸim ve oturma biçimlerinin, daha üst seviyede ifadesini bulabilecek yaÅŸanabilen ve insanı kendi evindeymiÅŸ gibi barındıran seçkin kentlerin öne çıkması ve bu kentlerin doÄŸal birer çekim merkezi rolünü oynamaya baÅŸlamasıdır.

Bundan sonra dünyayı belki en çok 10 kent yönetecek ve insanlar giderek kimliklerini içinde yaÅŸadıkları kentlerle ifade etmeye baÅŸlayacaklardır. Samsun kentimiz, orta vadede Ülkemiz’de ilk 10 kent içinde yer almaya aday ender kentlerden biridir.

Küresel vizyonda önemli bir yere sahip olan “sürdürülebilir kalkınma parametresi” asgari düzeyde tutulan öncelikli bir proje olarak Samsun kenti için geçerli kılınmalıdır. Bu baÄŸlamda Samsun kenti için öngördüÄŸümüz bir gelecek perspektifinde dört temel yaklaşım ön plana çıkmaktadır.

1. Sürdürülebilir kent yönetimi açısından Samsun kentinde, Belediye yönetimlerinin, Sivil Toplum KuruluÅŸları aracılığı ile kent insanını karar sürecine katmaları hem katılımcılık ilkesinin gerçekleÅŸmesine, hem de doÄŸru kararlar alma ÅŸansına sahip olunmasına katkı saÄŸlayacaktır. Bununla birlikte yönetimler, alınan kararların uygulanması aÅŸamasında gerekli destekleri daha baÅŸlangıçta elde etme olanağına kavuÅŸmuÅŸ olacaklardır
2. Fiziki büyüme yerine kent hayatının kalitesinin artırılması: Bunun için sanayi yerine ticaret, finans, bilim, eÄŸitim, turizm ve yüksek teknolojiye dönük plan ve projelere öncelik tanınmalıdır.
3. Farklı kültür, kimlik ve yaÅŸama biçimlerinin bir arada ve barış içinde yaÅŸaması: Bunun için Samsun kentinin, bir barış ve uzlaşı projesi olarak öne çıkarılması gerekmektedir.
4. Samsun kentinin jeokültürel seviyede deÄŸerlendirilmesi: Bunun için Samsunun, tarihi ve jeokültürel konumuna uygun olarak dünyanın kültür baÅŸkenti olması stratejisi uygulamaya konulmalıdır.

Prof. Dr. Hakan ALTINTAÅž

Siyaset Bilimi&Yönetim Bilimleri

ve Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı Başkanı

• 
• 
• 
• 
• 
• 
•